Rembert Dodoens (pionier in de plantkunde, °1517 - †1585)

Eén van de bekendste Mechelaars aller tijden is Rembert Dodoens. Hij is vooral gekend omwille van zijn Cruydeboeck maar er valt nog veel meer over hem te vertellen. 

Rembert Dodoens zag het levenslicht in 1517 te Mechelen. Hij was een buitenechtelijk kind van Denys Dodoen met Ursela Rollands (later zouden zijn ouders trouwen). Via zijn vader stamde hij af van een vooraanstaand Fries geslacht van burgemeesters, vroedmannen, … Denys Dodoen was stadsgeneesheer van Mechelen. 

Zoon Rembert trad in zijn voetsporen. Na de Grootschool te Mechelen studeerde hij geneeskunde te Leuven en werd in 1541 stadsgeneesheer van Mechelen. Hij zou dit blijven tot in 1575. 

Ondertussen was Rembert Dodoens in het huwelijksbootje gestapt met Katrien de Bruyn. Zij was de dochter van Antoon, curator van de artillerie en thesaurier voor de oorlogsuitgaven van de keizer. Uit dit huwelijk kwamen vier kinderen voort: Ursula, Antonia, Denys en Rembert. 

Katrien de Bruyn stierf in 1572 en even later verloor Rembert Dodoens tot overmaat van ramp zijn bezittingen tijdens de plundering van Mechelen door de Spanjaarden. Gelukkig bood keizer Maximiliaan een uitweg: een functie als keizerlijk lijfarts te Wenen. De keizer verhief Rembert Dodoens ook in de adelstand. Eind 1577 legde die laatste zijn functie als keizerlijk lijfarts neer en keerde hij via Keulen terug naar onze gewesten. Uiteindelijk werd hij in 1582 benoemd tot ordinarius professor aan de universiteit van Leiden. Hij stierf te Leiden in 1585 en werd er ook begraven. 

Een pionier in de plantkunde 

Rembert Dodoens heeft verschillende wetenschappelijke werken over geneeskunde en kosmografie gepubliceerd. Het meest kennen we hem echter van zijn  plantkundige publicaties. Heel belangrijk daarbij was zijn breuk met de traditionele alfabetische classificatie van de planten. In de plaats daarvan maakte hij gebruik van een systematische classificatie, gebaseerd op de uiterlijke plantkenmerken. Dit betekende een revolutie. Het hoogtepunt was de publicatie van het herbarium 'Stirpium Historiae Pemptades Sex' in 1583. Dit meesterwerk op het vlak van de plantkunde werd verschillende keren heruitgegeven. In 1792 kwam er zelfs een Japanse vertaling. 

Er staat een standbeeld van Rembert Dodoens in de Mechelse Kruidtuin. 

Bron 

LOUIS, A. 'Rembert Dodoens', in: INSTALLE, H. e.a. 'Tentoonstelling Luister en Rampspoed van Mechelen ten tijde van Rembert Dodoens 1585-1985' (Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, LXXXVIII). Mechelen, 1985, pp. 13-18.